In het eerder verschenen artikel (hier te lezen) werd het belang aangeduid van het erkennen en betrekken van de thuistaal van meertalige kinderen in het onderwijs. Er werd in dit artikel uiteengezet dat het niet alleen respect laat zien voor diversiteit, maar ook een grote positieve invloed heeft op de ontwikkeling van deze leerlingen. Het draagt bij aan hun culturele identiteit en sociaal welbevinden, versterkt de betrokkenheid van hun ouders en legt een belangrijke basis voor een succesvolle taalontwikkeling en verdere schoolprestaties. Dit is wellicht al bekend bij veel scholen, maar de grootste vraag is: “Hoe geven we dit vorm in het huidige onderwijs?”. In dit artikel zullen enkele eenvoudige handreikingen worden uitgewerkt, waarmee direct kan worden gewerkt in de klas.
1. Thuistalen verwelkomen
Creëer op school en in de klas een omgeving waarin leerlingen en leerkrachten hun volledige talige kennis (inclusief hun moedertaal) mogen gebruiken in de klas en in sociale situaties.
Nodig leerlingen (en hun ouders/verzorgers) uit om al hun talen te gebruiken in de school door interesse te tonen in thuissituaties en -talen door leerlingen bijvoorbeeld te laten vertellen over hoe bepaalde dingen bij hen thuis gaan of hoe je iets zegt in hun moedertaal. In de kleuterklas kan je dit bijvoorbeeld uitlokken door te vragen of een leerling de getallenlijn ook in een andere taal weet te vertellen en in de midden- of bovenbouw hebben leerlingen wellicht een andere aanpak geleerd om een rekenprobleem op te lossen. Geef hier ruimte voor
Maak de verschillende talen en culturen zichtbaar in de klas. Denk hierbij aan landkaarten, vlaggen, welkomposters in diverse talen, typische voorwerpen uit een cultuur tentoon te stellen.
2. Pas translanguaging toe
Laat de leerlingen meerdere talen gebruiken in de klas, zodat zij gestimuleerd worden om alle talen die zij spreken te integreren en te gebruiken. Dit kan veelal op een spontane manier door leerlingen iets in hun moedertaal te laten zeggen of een liedje te zingen dat ze kennen van thuis. Dit kan echter ook een meer structurele plaats innemen binnen het onderwijs.
Laat leerlingen met eenzelfde moedertaal met elkaar overleggen en samenwerken aan opdrachten.
Koppel leerlingen met eenzelfde moedertaal aan elkaar, zodat ze elkaar kunnen helpen de lesstof beter te begrijpen.
Geef begrippen (eventueel in de vorm van afbeeldingen) uit de lesstof mee naar huis. Leerlingen en ouders kunnen deze begrippen vooraf thuis in hun moedertaal bespreken, zodat leerlingen in de klas beter weten waar het over gaat. Ook eentalige leerlingen profiteren van deze voorbespreking thuis, doordat het onderwerp al is geactiveerd.
3. Vergroot het taalbewustzijn
Maak leerlingen in je klas meer taalbewust door onderling talen te vergelijken en te kijken wat de overeenkomsten en verschillen zijn.
Laat leerlingen vertalingen met elkaar bespreken of meertalige spelletjes maken (bijvoorbeeld een kwartet).
Laat leerlingen taalportretten van zichzelf maken, waarin ze inzichtelijk maken waar ze welke taal die ze beheersen voor gebruiken.
Benieuwd hoe jij je verder kan verdiepen om meer inzicht te krijgen in de thuistaal van meertalige kinderen in de klas? In het volgende artikel schetsen wij enkele voorbeelden uit de praktijk om meer perceptie te krijgen bij hoe een meertalig kind een les meemaakt. Op zoek naar meer adviezen of hulp om de taalsensibilisering binnen jouw klas of school te vergroten? Bekijk hoe wij NT2-begeleiding kunnen inzetten op jouw school. Onze experts van De Taalreis denken graag met je mee.
1. Blikslager, D., Prent, M., Van Roekel, M., De Boer, E., Zijlstra, H. en Gaikhorst, L (2022). Kans in Taal: de KiT: De Nederlandse woordenschat vergroten via de Thuistaal. Werkplaats Onderwijsonderzoek Amsterdam en Nationaal Regieorgaan Onderwijsonderzoek.
2. Graaf, de A., Delarue, S. & De Coninck, K. (2019). Antwoorden op vragen over omgaan met meertaligheid in het onderwijs in het Nederlands taalgebied. Meertalig.nl, Meertaligheid.be en Nederlandse Taalunie. Te downloaden via: Antwoorden op vragen over omgaan met meertaligheid in het onderwijs in het Nederlandse taalgebied - Taalunie.
3. Veerman, E., Danbury, E., Duarte, J. & Gaikhorst, L. (2023). Meertaligheid in het basisonderwijs. Handboek voor onderwijsprofessionals: Hoe benut je de meertaligheid van leerlingen op school en in de klas. Werkplaats Onderwijsonderzoek Amsterdam. Te downloaden via: Meertaligheid in het basisonderwijs - openresearch.amsterdam.
